Катаракта кај деца: кога „сивото перде“ се јавува рано

Катарактата, позната како „сиво перде“, најчесто се поврзува со стареењето, но може да се појави и кај новороденчиња, деца и тинејџери. Детската катаракта е помалку честа, но претставува сериозен проблем за развојот на видот, особено ако не се дијагностицира и третира навреме.

Што е катаракта?

Катарактата е заматување на природната леќа на окото, која нормално е проѕирна и овозможува светлината јасно да помине до мрежницата. Кај децата, ова заматување може да го попречи нормалниот развој на видот и да доведе до амблиопија (т.н. „мрзливо око“) или трајно оштетување на видот.

Видови на детска катаракта

• Вродена катаракта – присутна при раѓање или се развива во првите недели/месеци.
• Развиена катаракта – се појавува подоцна во детството.
• Еднострана или двострана – може да зафати едно или двете очи.

Причини

Причините за катаракта кај деца можат да бидат различни:

• Генетски фактори – најчеста причина за вродена катаракта.
• Инфекции во бременоста – како рубеола, токсоплазмоза или цитомегаловирус.
• Метаболички болести – како галактоземија.
• Синдроми и хромозомски нарушувања – на пр. Даунов синдром.
• Повреди на окото – траума може да доведе до катаракта.
• Неконтролирана употреба на кортикостероиди – како системски така и локално (како капки).

Симптоми

Кај новороденчиња и мали деца, симптомите се тешко забележливи, но вклучуваат:

• Бел или сивкаст одблесок во зеницата (особено видливо на фотографии)
• Страбизам (кривење на очите)
• Слаба или никаква реакција на светлина
• Проблеми со фокусирање и следење предмети
• Забавен развој на видот
• Замаглен вид и потешкотии при гледање (кај поголеми деца)

Дијагноза

Катарактата кај деца најчесто се открива при рутински офталмолошки преглед или веднаш по раѓањето (неонатален скрининг). Дијагнозата се потврдува со офталмоскопски преглед и други методи за оценка на структурата и функцијата на окото.

Лекување

Лекувањето зависи од видот, големината и позицијата на катарактата:

• Хируршки зафат – единствена ефикасна метода кај значајна катаракта. Обично се изведува во првите месеци по раѓањето ако катарактата е вродена.
• Имплантација на интраокуларна леќа (ИОЛ) – во некои случаи, особено кај постари деца.
• Контактни леќи или очила – ако не се имплантира вештачка леќа.
• Терапија за мрзливо око – закрпување на здравото око за да се стимулира развојот на видот кај зафатеното око.

Следење

По хируршкиот зафат потребно е долгорочно следење, корекција на видот со помош на очила/леќи и стимулација на видот. Може да биде потребна дополнителна хирургија или интервенции.

Прогноза

Раното откривање и соодветно лекување се клучни за успешен развој на видот. Кај децата, „времето е вид“ – секое одложување може да значи загуба на шансата за нормален вид.

Заклучок

Катарактата кај децата е ретка, но сериозна состојба. Редовните офталмолошки прегледи, особено кај новороденчиња и деца со ризик, се од суштинско значење. Со навремена интервенција, поголемиот дел од децата имаат шанса за добар и функционален вид.